naakt en zwart stonden de bomen

ijskoud de zangvogels, allemaal

en ijzig de stilte

(uit: ‘Novemberzang’, 1995)

 

Op 7 november jl. overleed dichteres, vertaalster, journaliste en filmcritica Ingibjörg Haraldsdóttir (1942-2016). Haraldsdóttir wordt beschouwd als een van de belangrijkste naoorlogse IJslandse dichters. Ze publiceerde zeven dichtbundels, waarvan Höfuð konunnar (Het hoofd van de vrouw, 1995) werd genomineerd voor de prestigieuze Literatuurprijs van de Noordse Raad. In 2002 won ze voor Hvar sem ég verð (Waar ik ook ben) de IJslandse Literatuurprijs.

Ingibjörg Haraldsdóttir werd op 21 oktober 1942 in Reykjavík geboren. In 1967 vertrok ze naar Moskou om daar filmwetenschappen te studeren. Twee jaar later studeerde Haraldsdóttir af en werd assistent-regisseur bij Teatro Estudio in Havana, Cuba. Daar werkte ze tot 1975. In Moskou en Havana kwam Haraldsdóttir in aanraking met het socialistische gedachtegoed, dat haar aansprak en ook in haar poëzie gethematiseerd wordt. Vanuit het buitenland schreef ze jarenlang artikelen voor IJslandse kranten en tijdschriften, waaronder voor de socialistische krant Þjóðviljinn (De wil van het volk). In haar artikelen getuigt Haraldsdóttir van een scherpe, verfijnde blik. Op Cuba schreef ze ook haar eerste dichtbundel, Þangað vil ég fljúga (Daarheen wil ik vliegen, 1974). Er volgden nog zes bundels, waaronder twee bloemlezingen. In haar gedichten breekt Haraldsdóttir met traditionele natuurbeschrijvingen en benadrukt ze het eenzame en duistere karakter van het IJslandse landschap. Thematisch vinden we in meerdere bundels een terugkerend personage: de lezer volgt de emoties van een meisje dat opgroeit tot vrouw.

Uit de pen van Haraldsdóttir verschenen niet alleen gedichten, maar ook een groot aantal vertalingen uit het Russisch en Spaans. Ze vertaalde onder andere Misdaad en straf en De idioot van Dostojevski in het IJslands. Ook vertaalde ze romans van Bulgakov, evenals toneelstukken, gedichten en korte verhalen. Uit het Spaans verschenen onder meer vertalingen van Gabriel García Márquez en Pablo Neruda. Haar vertalingen werden meermaals bekroond. In mei 2016 ontving Haraldsdóttir voor haar vertaaloeuvre uit het Russisch een erepenning.

De poëzie van Ingibjörg Haraldsdóttir is in meer dan 10 talen vertaald, waaronder het Engels, Duits, Noors en Russisch. Ook verscheen een aantal gedichten in Nederlandse vertaling in de bloemlezing Moordliederen. Moderne IJslandse poëzie (Wilde Aardbeien, 2007). In 2001 nam Haraldsdóttir in Groningen samen met andere Scandinavische dichters deel aan de Poëziemarathon, in het kader van Gedichtendag.

Ingibjörg Haraldsdóttir overleed op 7 november 2016 in Reykjavík.

 

Roald van Elswijk